Śledź nas na:



Chrystologia

Wiek XX

Teologia protestancka

Carl Barth (+1968) szwajcar, kalwin. Jest on typowym protestantem. Nie ma dotarcia do prawdziwego Boga jak poprzez objawienie w Jezusie Chrystusie, które należy przyjąć z wiarą. Myśl jego cechuje konsekwentny chrystocentryzm. Wcielenie należy rozpatrywać nie ze strony konkretnego, historycznego człowieczeństwa Jezusa, ale wychodząc od podmiotu wcielenia, którym jest sam Bóg. Podkreśla, że uniżenie Boga we wcieleniu polegało na tym, że przyjął na siebie ciało naznaczone grzechem. Chrystologia jego oddziaływała na katolicką chrystologię przypominając o zasadzie chrystocentryzmu.

Chrystologia latynoamerykańskiej teologii wyzwolenia

W latach 60 XX w. rozwinęła się w Ameryce łacińskiej (środkowej i południowej) tzw. teologia wyzwolenia. Rozwinęła się szczególnie soteriologią i eklezjologia. Teologia była próbą odpowiedzi na nędzę i niesprawiedliwość społeczną. Teologowie Ameryki łacińskiej kształcili się przede wszystkim w Europie. Można powiedzieć, że ta teologia ma swoich europejskich ojców. Teologowie europejscy europejscy latach 60 byli pod wpływem marksizmu, to było wtedy modne. Marksizm eksportował swoją myśl, swoich proroków na zachód, oni nauczali w europie tych Latynosów nowej teologii, zaproponowali narzędzie, jakim była teoria marksistowska. Dlatego zaproponowano te rozwiązania marksistowskie, rozwiązania społeczne w ramach chrześcijaństwa, tj. rewolucję społeczną, przemoc w walce, zmianę niesprawiedliwych struktur społecznych oraz tzw. walkę klas. W ramach tej refleksji Jezus Chrystus jest pojmowany jako rewolucjonista i wyzwoliciel. Jezusa przedstawiają z karabinem. Istotą chrystologii i soteriologii jest nie tyle odkupienie, co wyzwolenie. Posiada nie tylko religijny charakter uwalniania od grzechu, ale społeczny ( usunięcie grzechu strukturalnego). Do najwybitniejszych teologów tego nurtu zalicza się Gustawo Luteriezo, Leonardo Boffa, Sequndo Galilea. Teologia stała się ideologią, teorią, dyrektywą dla działania politycznego. Kościół odrzucił założenia i rozwiązania teologii wyzwolenia. Wskazał na pełniejsze rozumienie tajemnicy człowieka i Kościoła. Do teologów, którzy podjęli te problemy w duchu K-ła należą abp. Helmer Kamara, bp. Klopenburg, abp. Oskar Rommero. Jan Paweł II występował przeciw skrajnym tezom teologów wyzwolenia. Mógł się oprzeć intelektualnie o kard. Ratzingera „ Libertatis nuntius" 1984, „Libertatis constientia" 1986. Można mówić o polskiej teologii wyzwolenia, której jednakże wydaje się, że zasada konstrukcji jest odwrotna, chociaż nazwa jest ta sama. Tu była reakcja na marksizm: kard. Wyszyński, ks. Blachnicki, o.Jacek Salij- zaczął propagować idee miłości nieprzyjaciół. Jezus pozwala doświadczyć wolności w sposób najbardziej pełny i radykalny ( Gal 5, 1n) On jest wyzwolicielem, On uwolnił ludzi z niewoli grzechu, a przez usprawiedliwienie, obdarzył każdego człowieka nowym wolnym życiem. Chrystus przerwał stan najgłębszej niewoli - niewoli grzechu. Jest ona podstawową formą niewoli, wszystkie inne się od niej wywodzą. Oprócz odniesienia do Jezusa wolność w rozumieniu chrześcijańskim ma odniesienie do Ducha Świętego. Pozostaje darem ducha Bożego, który tchnie kędy chce. Instrukcja zwraca uwagę, że opis exodusu z niewoli w Egipcie, nie może być rozumiany w kontekście politycznym, ale w kontekście przymierza, odkupienia dokonanego przez Jezusa i w perspektywie ostatecznego wyzwolenia. Teologia wyzwolenia miała ulubione tematy: exodus, magnificat, eucharystia ( zgromadzenie ludu bożego w walce). Kongregacja zwróciła uwagę, że formalnie teologia wyzwolenia w chrystologii nie kwestionuje ustaleń chalcedońskich, ale w praktyce odchodzi od Jezusa Chrystusa wiary, czyniąc narzędzie walki, na rzecz czynników politycznych.

Chrystologia Świadków Jehowy

Poglądy ich wykazują pewne podobieństwo z poglądami starochrześcijańskimi w tym przypadku z poglądami Ariusza. Jezus został stworzony przez Boga, jest stworzeniem, nie posiada natury bożej, ani pełni Bóstwa. Nie jest współistotny Ojcu, nie oznacza się wszechmocą, był Michałem Archaniołem, a poprzez narodzenie i posiadanie ludzkiej matki, stał się zwykłym człowiekiem. Nie uważał się za równego z Bogiem, jest jednak pierwszym ze stworzeń. Posiadał rodzeństwo ze związku Maryi z Józefem. Po męce został umęczony na polu, na słupie. Krzyż należy pojmować symbolicznie jako znak cierpienia. Ciało Jezusa, które złożył na okup za nasze grzechy, rozpadło się na atomy i nikło w ciągu trzech dni. Zmartwychwstanie posiadało jedynie duchowy charakter, zjawienie Jezusa Chrystusa w ciele po zmartwychwstaniu wynikło z możliwości materializowania się. Jezus pełnił funkcję jedynego kapłana i pośrednika, był wolny od grzechu pierworodnego, bo nie posiadał ziemskiego ojca, przyjął chrzest jako dorosły. Przyszedł powtórnie i niewidzialnie i jest na świecie od 1874 roku lub 1914. W niebie znajdzie się 144 tyś zbawionych świadków Jehowy, inni zbawieni będą przebywać na ziemi, będą się żenić i za mąż wychodzić. Świadkowie Jehowy obchodzą pamiątkę wieczerzy pańskiej, pojmują ją symbolicznie. Powielają błąd ariański, są ruchem religijnym, na pograniczu ST i NT. Wywodzą się z nurtu chrześcijańskich badaczy biblii, z nurtu adwentystycznego i apokaliptycznego. Jest ich dużo w Polsce.

Chrystozofia

Chrystozofia, teozofia, antropozofia

W II poł. XIX stulecia był taki nurt na zachodzie europy - światopoglądowy. Na czele stała rosjanka Bławackaja. Był to eklektyzm, ulepek, próba syntezy elementów światopoglądowych. Działała ona na emigracji, próbowała połączyć chrześcijaństwo i religię Indii. Kolejną fazą była antropozofia - Rudolf Steiner ( +1924). Próbował połączyć elementy chrześcijańskie, żydowskie, Indii, elementy nauk XIX stulecia, także myśli Goethego. On stworzył szkołę, gdzie chciał zrealizować swoje projekty, dla pracowników fabryki tytoniowej, później powstała sieć tych szkół. Po upadku komunizmu, przyszli też do polski z ofertą pedagogiczną. Steiner stworzył odrębny system wiedzy o Jezusie Chrystusie - jest wielkim duchem słonecznym, który od praczasów towarzyszy rodowi ludzkiemu. Słońce to kosmiczna siedziba najwyższych istot duchowych, zsyłających miłość na nasz świat. Badał astralną kronikę (Akasza) kosmosu i stwierdził, że istniało dwóch Jezusów i znajduje potwierdzenie w ewangeliach. (są dwie genealogie: Jezus Chrystus- Mateuszowy umiera i po śmierci łączy się duchowo z Jezusem Łukaszowym). Jezus Chrystus Mateuszowy był reinkarnowanym Zaratustrą, pełnią mądrości rodu ludzkiego. Jezus Łukaszowi - cząstką Adama, która nie uległa upadkowi- miłością. Dopiero w ich zjednoczeniu w jedności doświadczenia i niewinności w postaci Jezusa z Nazaretu ludzkość mogła wydać swego reprezentanta godnego przyjąć w siebie wcielenie Jezusa Chrystusa.

Współczesny judaizm wobec Jezusa

W końcu XX w. w biblistyce doszło do zainteresowania żydowskimi korzeniami Chrystusa, bo zaczęto się interesować judaizmem. Roman Brandsteter „ Krąg biblijny" pisze tak „ doznałem uczucia, nieposkromionej dumy, że ten najpiękniejszy człowiek w historii narodził się z krwi moich praojców...". W judaizmie istnieje bardzo mocno jeszcze zakorzeniona świadomość, że chrześcijaństwo a pośrednio Jezus Chrystus są przyczyną nieszczęść, prześladowań narodu żydowskiego. Judaizm odnosi się do Chrystusa z niechęcią, jako do przywódcy sekty religijnej, jako zdrajcy religii narodu wybranego. Współcześnie niektórzy myśliciele żydowscy weryfikują swoje spojrzenie na temat osoby Jezusa Chrystusa, próbują zaakceptować jego żydowską przynależność etniczną i kulturową.

Martin Buber (+1965) przedstawiciel filozofii dialogu, pisał: „w Jezusie Chrystusie widziałem od młodości swojego wielkiego brata, przypada mu doniosłe miejsce w dziejach wiary Izraela". On pozostał żydem, nie uznaje Jezusa za Boga, Mesjasza, Odkupiciela, odrzuca mesjańskość osobową, przyjmuje kolektywnego, narodowego Mesjasza, cały naród wybrany jest mesjaszem, ma misję w świecie do spełnienia.

Szalom ben Chorin (ur.1913) pisze: „Jezus jest moim żydowskim bratem, ta ręka naznaczona ranami nie jest ręką mesjasza, nie jest ręką Boga". Uważa Jezusa za nauczyciela Tory, trzeci autorytet obok rabinów Chilela i Szamaja. Jezus kończy jako tragicznie przegrany, zaślepiony miłością do Izraela.

Pinchas Lapidet (ur.1922)

Byron Sherin - Jezus Chrystus był Mesjaszem, ale to był mesjasz, któremu się nie udało, to nie jest nowa teza, powstała w średniowieczu.

Carl Rahnera (1904-1984) próbował dokonać syntezy filozofii współczesnej. Wiąże chrystologię z antropologią. Z jednej strony wcielone Słowo Boże prowadzi do zrozumienia, kim jest człowiek, z drugiej strony zrozumienie człowieka prowadzi do zrozumienia, kim jest Chrystus. Spotyka się z zachwytem, uznaniem, ale też i z krytyką.

Kard. Leo Schewczyk - odnosi się wrażenie, że w tej koncepcji antropocentrycznej Rahnera Bóg jest tylko dla człowieka a nie człowiek dla Boga. Spotykamy też krytykę, wprost chrystologii Rahnera, np. naukę o preegzystencji Syna Bożego lub, że jego chrystologia oddolna może doprowadzić do zwątpienia w Bóstwo Jezusa.

Oliver Drevermann (ur.1940) ks, teolog, psychoanalityk. Uczeń Mülena; w 1991r. otrzymał zakaz wykładania teologii a w 1992r. zakaz głoszenia kazań. Stał się sławny przez wystąpienia telewizyjne, do 1991 wydał ponad 30 książek. Zastosował metody psychoanalizy, ewangelii wg. niego jest mitem. Doszedł do wniosków, które są sprzeczne z nicejskim symbolem wiary. Przede wszystkim kwestionuje wcielenie - poczęcie z Maryi Dziewicy mocą Ducha Świętego i Jego Zmartwychwstanie. Uważa, że Jezus oddziaływał dzięki sile sugestii i subiektywnego wpływu. Mogło to w poszczególnych przypadkach doprowadzić do uzdrowienia. Opisy cudów w ewangelii należy rozumieć jako legendy, które pozwalają ludziom wszystkich czasów się odnaleźć. Opowiadania o zmartwychwstaniu, nie mówią o zdarzeniu, ale wyrażają wiarę, że historia Jezusa, nie skończyła się z Jego śmiercią. Wiara w zmartwychwstanie, to przekonanie, że miłość Boga przetrwa śmierć. Powtarza za Bultmanem, ze trup nie może powstać już z grobu. Odrzuca naukę o zmartwychwstaniu Chrystusa, wniebowstąpienie, nie było wg. niego odejściem z tego świata do Ojca, oznaczał wzniesienie ponad ludzki strach i przemijalność - psychologizowanie tego wszystkiego. Wg. niego Jezus nie ustanowił sam żadnego z sakramentów, słowa ustanawiające chrzest i Eucharystię zostały Mu przypisane. Podobnie Jezus nie wysłał swoich uczniów dla ewangelizowania świata, ograniczał swoją działalność do Izraela i spodziewał się szybkiego końca świata. Odrzucał katolicką teologię ofiary. Uważa, że teologia Krzyża jak również pojmowanie kapłaństwa, jako ofiary jest rodzajem masochizmu. Twierdzi również, że Jezus nie widział w swojej śmierci żadnego sensu, ale przez zaufanie Bogu, Jego śmierć nabierała znaczenia. Jezus nie ustanowił kasty kapłanów, utworzył wspólnotę uczniów, opartą na więzi zaufania, nie posiada ona wiele wspólnego ze współczesnym Kościołem. Drevermann popełnia błąd metodologiczny, stosując metody psychoanalizy w teologii, ulega ciśnieniu skrajnego protestantyzmu, pragnie dostosować chrystologię do intelektualnych standardów i zlaicyzowanego społeczeństwa dobrobytu.

Jezus w New Age.

Ruch w kulturze, prąd myślowy, mgławica o zatartych konturach, jest pewną wizją świata, która się szerzy dzięki mediom, otwiera się na naukę, medycynę, ekologię i astrologię. Nie walczy wprost z chrześcijaństwem, ale uważa to za przeżytek. Jest zainteresowana wcieleniem Jezusa, jest On obrazem Zbawiciela, miejscem i okolicznością spotkania z Bogiem, mówi się o Chrystusie kosmicznym, który nie jest tożsamy z Jezusem z Nazaretu. Występuje panteizm kosmiczny. Wg niego energia kosmosu jest utożsamiona z Bogiem, Bogiem bezosobowym, ... ale wierzący może się w nim rozpłynąć, zatracić przez modlitwę i adorację. New Age poszukuje harmonii, szczęśliwości, zadowolenia cielesnego i duchowego, dominuje miłość samego siebie. Chrystus historyczny nie ma żadnego znaczenia, Chrystus jest ideą, zespołem wibracji, może się wcielać w różne postaci, np. Budda, Zaratustra, ma pojawić się wkrótce jego kolejne wcielenie. Proponują metodę inicjacji medytacji, aby osiągnąć samo zbawienie. Przejęcie wielu zachowań, praktyk, pojęć z Indii. New Age jest synkretyzmem, zlepkiem różnych religii.

Wiedza ludzka wg. Jean Gallot.

Twierdzi, że w Chrystusie nie można przyjąć tożsamości wiedzy Bożej i ludzkiej, ponieważ Jego natury i działania, aczkolwiek są zjednoczone, to jednak bez pomieszania (formuła chalcedońska) stąd wszelkie objaśnienia psychiki i świadomości Jezusa musi respektować zasadę podziału natur. Scholastyka wyróżniała potrójną wiedzę ludzką Jezusa: uszczęśliwiającą, czyli właściwą zbawionym, wlaną i nabytą ( wyuczoną, doświadczalną).

Jezus posiada wiedzę właściwą zbawionym od pierwszej chwili swego poczęcia, dzięki niej widzi substancję Boga, zna rzeczy możliwe stworzeń, ale nie Boga, posiada wiedzę wlaną, czyli poznanie nadprzyrodzone, dzięki niej poznaje rzeczy same w sobie. Posiada też wiedzę nabytą, dzięki temu, że jego dusza jest aktywna i inteligentna. Tomasz z Akwinu prezentował pogląd, że Jezus nie mógł się niczego nauczyć od drugiego człowieka - Nie musiał, bo był Bogiem. Pogląd Gallota kwestionuje posiadanie przez Jezusa jako człowieka wiedzy właściwej zbawionym oraz wlanej. Jezus jako człowiek nie był omnibusem. Należy wyjść od faktu wcielenia, Jezus rozwijał się tak jak inni ludzie w latach i mądrości. Jezus w swojej ludzkiej świadomości w relacji do Ojca, posiadał wiarę i nadzieję.

Jezus opuszczony, wg Chiary Lubich (ur. 1920)

Dała w 1942 roku początek ruchu Focolare, w Trydencie. To ruch religijny, który łączy duchownych i świeckich. Charakteryzuje się tym, że utożsamiają się mocno z Watykanem. Zaczęła medytować nad tajemnicą Jezusa, a szczególnie o Jezusie opuszczonym (nawiązanie do Mt 27,46 - Boże mój, Boże Mój, czemuś mnie opuścił) Jezus w czasie męki wypowiadał słowa PS 22. Są tam wersety także dramatyczne"... Daleko od mego wybawcy", „ wołałem, lecz nie odpowiadasz... „. To jest w gruncie rzeczy psalm ufnościowy, chociaż jest tam skarga. Ona interpretuje to opuszczenie Jezusa, tak jak interpretuje to wiara katolicka, nie kwestionuje tej chrystologicznej warstwy, wydobywa też coś dla siebie, chce zwrócić uwagę, że Jezus doznał opuszczenia i doznaje też i dzisiaj.



Zobacz także