W materiale biblijnym, dla ukazania rzeczywistości Kościoła, możemy zauważyć różne obrazy nowotestamentalne:

• Owczarnia Chrystusowa,

• Lud Boży,

• Winnica Pańska,

• Kościół jako budowla Pańska,

• Nowe Jeruzalem.

Obrazy te syntetyzuje Lumen gentium.

W okresie Reformacji zakwestionowano wymiar instytucjonalny Kościoła, jako wytworu historycznego i w ten sposób ukształtowano jego definicję.

Robert Bellarmin - próba określenia Kościoła z wyakcentowaniem pierwiastka zewnętrznego "wspólnota ludzi zjednoczonych w tej samej wierze, przyjmujących te same sakramenty i pozostających pod wpływem tej samej władzy". Innymi słowy zasadniczą rzeczywistością Kościoła była wg niego wiara, sakramenty i władza. Bellarmin nie wnika w tajemnicę Kościoła, w jego misterium.

Vaticanum II w swej autorefleksji w Lumen gentium nie podaje innych definicji, nie próbuje definiować Kościoła. Ukazuje różne obrazy Kościoła, a z drugiej strony ilustruje Kościół, wyjaśnia go poprzez kategorie eklezjologiczne:

• Lud Boży,

• Mistyczne Ciało,

• Sakrament

Jak Sobór Watykański II rozumie Kościół, określając go jako lud Boży, Mistyczne Ciało i sakrament?

Kościół jako lud Boży:

Rzeczywistość Kościoła jako Ludu Bożego odróżnia się od Kościoła Starego Testamentu drogą naturalnego zrodzenia, zrodzenia z Krwi. Ta wspólnota krwi narodów i plemion (dwanaście pokoleń Izraela) stanowiła o tożsamości kahar Jahwe (w sensie dogmatycznym), a społeczności Nowego Ludu Bożego, która jest społecznością uniwersalną, nadaną przez Jezusa Chrystusa, wiąże się poprzez łaskę, więzy wiary. Pochodzenie naturalne, ale nadprzyrodzone, jako owoc posłannictwa Ducha Świętego, który zapoczątkowuje życie Boże w społeczności ludzi wierzących. Ten nowy Lud, ze względu na Jezusa Chrystusa jest ludem kapłańskim, królewskim ze względu na nadprzyrodzony dar wiary; jest kapłańskim poprzez dar uzdalniający do składania i uczestniczenia w aktach kultu Nowego Przymierza; królewskim poprzez Chrystusa moc szerzenia Królestwa Bożego.

W tych trzech przymiotach nowego Ludu Bożego jest kontynuacja przymiotów mesjańskich Chrystusa, który jest prorokiem, kapłanem i królem. Stąd w Kościele trwa posłannictwo mesjańskie, Chrystus i cały Lud Boży jest za to posłannictwo odpowiedzialny. Ten nowy Lud Boży jest Ludem o charakterze uniwersalnym - otwarty na przyjęcie wszystkich, bez względu na rasę, narodowość. Zapowiedzi Starego Testamentu (Jr, Ez), są wydarzeniami o charakterze uniwersalnym. Również jest o charakterze eschatologicznym - pielgrzymujący w stronę ostatecznej przemiany.

KDK - przynależność do Ludu Bożego może być: pełna, niepełna i przyporządkowana, do Kościoła przynależeć mogą wszyscy. Powołani są wszyscy, a należą w trojaki sposób.

Kościół jako mistyczne ciało:

Kategoria Ciała Mistycznego wyraża dwie prawdy o Kościele:

• Kościół jest złożony z wielu członków (wielość ta odnosi się do społecznego wymiaru Kościoła). Jeżeli należymy do Chrystusa przez wiarę, to tworzymy jedno Ciało (Ga).

• Zasada jedności - podkreśla jedność Kościoła w jego wymiarze wertykalnym i horyzontalnym. 1 Kor 1, 13 - Mistyczne Ciało nie może być podzielone.

Zasady jedności organicznej w Ciele Mistycznym, jakim jest Kościół:

• Wspólna wiara - wszyscy są synami Bożymi, jeżeli zachowują wiarę w Jezusa Chrystusa, trwają w tej samej wierze - wszyscy są jednym w Chrystusie.

• Znaczenie sakramentu chrztu w procesie jednoczenia. Chrzest rozumiany przez św. Pawła jako zanurzenie w śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa.

Kościół jako sakrament:

Chrystus, ze względu na ontologiczne bogactwo, bo jest najdoskonalszym, spełniającym się zbawieniem, najbardziej pierwotnym, musi być nazwany prasakramentem w najbardziej pierwotnym znaczeniu. Dlatego mówi się, że Kościół zaistniał już w Tajemnicy Wcielenia. Chrystus jako ursakrament. Jeśli Kościół pozostaje w ścisłym związku z Jezusem Chrystusem, iż można powiedzieć, że jest Mistycznym Ciałem Chrystusa, jeżeli Kościół zawdzięcza swe istnienie Chrystusowi, Kościół jest wspólnotą, gdzie Chrystus jednoczy ludzi z Bogiem w jednej wierze to między Chrystusem a Kościołem istnieje ścisła więź. Nie ma Chrystusa Bez Kościoła i odwrotnie.

Stąd Kościół przyjmuje na siebie cechę sakramentu, tak jak Chrystus jest realizacją odwiecznego panu zbawienia, w Kościele się realizuje. Stąd do Kościoła można odnosić pojęcie sakramentu, pojęcie narzędzia zbawienia. Sakramentalność Kościoła jest konsekwencją obecności Chrystusa w Kościele Kościół wskazuje, niesie, oznacza Chrystusa, czyli zbawienie i choć nie utożsamia się z Chrystusem to można mówić, że Kościół ze względu na swój związek z Chrystusem i ze względu na Chrystusa jest znakiem Chrystusa, znakiem zbawienia i zawiera w sobie to, co oznacza.